Czym jest myślenie?

Jako dorośli rzadko stawiamy sobie takiego typu pytania, jednak uważam, że jest to ważne. Dlaczego? Ponieważ tak wielu ludzi chcę się rozwijać, zmieniać nawyki, przełamywać schematy i tworzyć nowe… lepsze… bardziej sprzyjające…,

a ucząc się i wprowadzając zmiany kładziemy nacisk na myślenie właśnie, skupianie myśli na odpowiednich torach, prowadzących nas ku zmianom. Czym jest te myślenie? Jak jest ważne?

Z czym się wiąże?

Warto bliżej przyjrzeć się tak skomplikowanemu procesowi jakim jest myślenie. Potocznie mówimy, że myślenie jest procesem świadomym bądź procesem kontrolowanym. Analizując jednak te założenia śmiało możemy stwierdzić, że jest to proces na pewno bardzo dla nas znany z osobistego doświadczenia. Myślenie może być rozumiane jako świadoma refleksja lecz czy jest tak w rzeczywistości? Czasem skupiamy się na konkretnej sprawie myśląc i dumając nad rozwiązaniem i świadomie chcemy podjąć najlepszą decyzję, ale przecież nie tylko wtedy myślimy… bywa, że nachodzą nas nieprzyjemne myśli wiążące się z przeszłością, nieprzyjemnymi zdarzeniami, które miały miejsce. Są to myśli intruzywne, co dowodzi, jak zajmujące dla naszej świadomości są treści odnoszące się do doświadczeń emocjonalnych. Pojawianie się tych myśli pokazuję nam jak silny jest związek między procesami poznawczymi i emocjonalnymi. Myśli intruzywne są poza naszą świadomą kontrolą, nachodzą nas i potrafią stworzyć ciąg nieprzyjemnych myśli, które zaczynają nas przytłaczać coraz bardziej. Dręczą nas i ciężko jest nam się ich wyzbyć. Im bardziej staramy się o czymś nie myśleć tym bardziej o tym właśnie myślimy (badania Wegnera 1989). Nie zapominajmy również o myśleniu, w którym to snujemy swoje marzenia, jak to ładnie nazywamy „myślenie o niebieskich migdałach”. Ten rodzaj jest dla nas przyjemniejszy określamy, go mianem wolnych skojarzeń. Myślenie jest definiowane w literaturze na różne sposoby jednak dla mnie najbardziej trafnie podszedł do tego Baron (1988), który zainteresował się podmiotowym aspektem myślenia i kładzie nacisk by zwrócić uwagę, że myślenie jest procesem, który dotyczy ważnych dla człowieka kwestii i wiąże się z innymi procesami psychicznymi tj motywacją i procesami emocjonalnymi.

Najistotniejsze w procesie myślenia jest to, że z jego pomocą tworzymy pewien model rzeczywistości. We wczesnych fazach rozwoju poznawczego model rzeczywistości ma charakter konkretny i odnosi się do konkretnych sytuacji czy przedmiotów. Jednak olbrzymią zaletą zinterioryzowanych procesów umysłowych jest ich odwracalny charakter, a to oznacza, że jest możliwe przywrócenie stanu pierwotnego. Dzięki myśleniu możemy symulować zdarzenia rozgrywające się w świecie rzeczywistym, świat myśli nie zawiera niebezpieczeństw ani zagrożeń. Przewidując przyszłe zdarzenia zaspokajamy swoje potrzeby i tworzymy warunki do rozwoju. Operację myślowe, których dokonujemy mogą pomagać nam w rozwiązywaniu pojawiających się problemów. Pamiętajmy, że ważne jest również rozumowanie dedukcyjne i indukcyjne. Trudność rozwiązania sprawy może zależeć od rodzaju treści czy formy w jakiej jest przedstawiona. Czasem lekka zmiana czy przedstawienie sprawy w inny sposób „rozjaśnia” nam umysł i pokazuję nowe możliwości.  Streszczając, warto zapamiętać, że proces myślowy człowieka ma niejednorodny charakter. Oprócz procesów świadomych, które tworzą główny nurt aktywności myślowej, występują jeszcze procesy nieświadome – mniej uporządkowane i  w dużym stopniu intuicyjne. Procesy świadome mają charakter logiczny, uporządkowany i sekwencyjny. I na co należy wziąć poprawkę, to na to, że świadomość ma ograniczoną pojemność i przepustowość, a to daję nam do zrozumienia, że jesteśmy podatni na to co przynosi nam nieświadomość, w której pojawiają się różne idee,  te zaś  w różnym stopniu podają nam kryterium poprawności danego problemu. Obraz myślenia człowieka jest bardzo odległy od rzeczywistości. Dużą rolę odgrywają symbole czy język w procesie myślenia, o czym też warto wspomnieć. Nasze odczucia co do emocji, wyrażeń i użytego słownictwa mają ogromny wpływ na to jak przetwarzamy i zapamiętujemy dostarczone informację.

Plastyczność naszego umysłu pozwala nam wprowadzać różne zmiany. Choć w rozwoju i zdobywaniu doświadczeń tworzą się pewne schematy myślowe utrudniające nam przejście na nowe, które ma poprawić nam podejście do życia i funkcjonowanie- jest to możliwe i jak najbardziej jesteśmy w stanie ukierunkować swoje myślenie. Choć myśli intruzywne potrafią nas zalać falą nieprzyjemnych przeszłych zdarzeń, naprawdę jesteśmy w stanie temu sprostać. Trzeba włożyć w to sporo pracy i uwagi aby w odpowiednim czasie powiedzieć sobie stop i skierować myśli na teraźniejszość i to co jest zdecydowanie ważniejsze. Na początku łapiemy się na tych myślach z dużym opóźnieniem, zatracając się w nich, jednak każdy moment jest dobry by je przerwać. Z czasem, z kolejnymi próbami coraz szybciej zauważamy niechciane, destruktywne, czy przytłaczające myśli. Im częściej świadomie skupiamy uwagę na to o czym myślimy, tym coraz sprawniej i szybciej przychodzi nam ich zmiana. Treść naszych myśli, na których na co dzień skupiamy uwagę ma ogromny wpływ na nasze samopoczucie i działanie.

Czy to powinno nas martwić?

Hmm… jeśli przez większość dnia myślisz o tym co było, co się wydarzyło, co można było zrobić inaczej lub skupiasz się na tym, że ktoś Cię kiedyś skrzywdził i ciągle to rozpamiętujesz, to moja odpowiedź brzmi: Tak.

Ponieważ im więcej rozpamiętujemy nieprzyjemnych rzeczy i wracamy do przeszłości, tym więcej tracimy czasu, którego nie odzyskamy. Nie żyjąc teraźniejszością i nie działając teraz marnujemy czas i energie, którą moglibyśmy wykorzystać na polepszenie naszego teraźniejszego życia.

Także zwróć uwagę…

O czym myślisz??

Pozdrawiam